เอกสารประกอบการสอนวิชา ปัญหากฎหมายมหาชน (น. ๗๓๑) กฎหมายรัฐธรรมนูญ (น. ๒๕๑) และ เรียนรัฐธรรมนูญออนไลน์ โดย ปริญญา เทวานฤมิตรกุล (1) ความนำ : ทำไม “ประชาธิปไตย” จึงไม่ประสบความสำเร็จในประเทศไทย นับแต่วันที่ ๒๗ มิถุนายน ๒๔๗๕ เมื่อ “คณะราษฎรได้ขอร้องให้อยู่ใต้ธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามเพื่อที่บ้านเมืองจะได้เจริญขึ้น” และ “โดยที่ได้ทรงยอมรับตามคำขอร้องของคณะราษฎร” รัชกาลที่ ๗ จึงได้ทรงลงพระปรมาภิไธยใ ...

จุดอ่อนของ 'ระบบรัฐสภา' เราจะแก้ปัญหาอย่างไร? รัฐธรรมนูญฉบับไหนที่เป็นจุดเริ่มต้นของปัญหา? (เรียนรัฐธรรมนูญออนไลน์ ตอนที่ 5) "เนื่องจากระบบ 'รัฐสภา' นายกรัฐมนตรีมาจากเสียงข้างมากของสภาผู้แทนราษฎร ทำให้มีจุดอ่อนในเรื่อง 'การแบ่งแยกอำนาจ' ระหว่างฝ่ายนิติบัญญัติกับฝ่ายบริหาร และทำให้เกิดปัญหาอย่างหนึ่งอย่างใดในสองอย่างคือ รัฐบาลเข้มแข็งมากควบคุมเสียงข้างมากในสภาได้หมดจนกลายเป็นเผด็จการ หรือไม่ก็จะได ...

'เรียนรู้' จากหลีเป๊ะ ตอนที่ 2 (ต่อจากตอน 1 เก็บเศษแก้วกันเถอะครับ) เมื่อคราวไปเกาะหลีเป๊ะ จังหวัดสตูล เดือนที่แล้วผมไปกับที่ทำงานเป็นกลุ่มใหญ่ คนจัดจึงเช่าเหมาเรือทั้งลำ โดยมีไกด์ประจำเรือคอยดูแล ผมสังเกตุว่าเค้าเรียกกันเองระหว่างคนเรือและไกด์ว่า "บังๆ" ผมจึงถามพี่ใบซึ่งเป็นไกด์ที่นั่งอยู่หัวเรือกับผมว่า "เรียกนำหน้าว่า 'บัง' นี่หมายถึงอะไรพี่? เป็นคำนำหน้าสำหรับเรียกคนที่ไปทำพิธีฮัจฉ์มาแล้วใช่ไ ...

'ประชาธิปไตย' ทำไมจึงต้อง 'แบ่งแยกอำนาจ'? (เรียนรัฐธรรมนูญออนไลน์ ตอนที่ 1) "วิชารัฐธรรมนูญในวันนี้เราจะเรียนเรื่องการแบ่งแยกอำนาจ" อาจารย์เริ่มสอน พออาจารย์เริ่มต้น นักศึกษาก็ก้มหน้าจับปากกาจด 'เล็คเชอร์' กันทันที "การแบ่งแยกอำนาจก็เหมือนการแบ่งเค้กน่ะแหละนักศึกษา" นักศึกษาชะงักการจด 'เล็คเชอร์' และเงยหน้าขึ้นมามองอาจารย์ด้วยสีหน้าฉงน อาจารย์ยิิ้มที่มุมปากแล้วก็เดินไปหา 'สมศักดิ์' ซึ่งนั่งอยู่ข้ ...

ระบอบประชาธิปไตยใครถ่วงดุลฝ่ายตุลาการ? (เรียนรัฐธรรมนูญออนไลน์ ตอนที่ 3) "ครั้งที่แล้วเราได้เรียนกันไปแล้วว่าทำไมต้องมีฝ่ายตุลาการ" อาจารย์เริ่มต้นด้วยการสรุปเนื้อหาคราวที่แล้ว "ถ้าไม่มีฝ่ายตุลาการ อำนาจ 'ตีความกฎหมาย' จะอยู่กับฝ่ายบริหาร ถึงแม้ฝ่ายบริหารทำผิดกฎหมาย ก็จะตีความตัดสินว่าตนเองไม่ผิด จึงต้องแยกอำนาจตีความกฎหมายออกมาเป็นอีกอำนาจหนึ่งคือเป็น 'ฝ่ายตุลาการ' เพื่อถ่วงดุล 'ฝ่ายบริหาร' ให้ใ ...